Moglibyście od razu przejść do rozwiązywania quizu, ale jeśli przeczytacie początkowy fragment, to nie tylko się czegoś ciekawego dowiecie, ale także sam quiz będzie dla Was bardziej interesujący.
Jeśli chcemy użyć jakiegoś wyrazu i już wiemy, jaki to wyraz, to musimy wybrać jego odpowiednią formę. Prosty przykład: KOCHAĆ, SWÓJ, PIESEK — tworzymy zdanie Kocham swojego pieska. Gdy od wyrazu podstawowego bierzemy formę odmienioną, to takie działanie nazywamy syntezą fleksyjną. Pełnej syntezy fleksyjnej dokonuje się w słownikach lub gramatykach, gdy np. wraz PIESEK podaje się tak:
Czyli odmienia się go przez wszystkie przypadki.
Jeśli jesteśmy odbiorcą zdania, to słysząc Kocham swojego pieska, musimy odkodować, że chodzi tu o wyrazy KOCHAĆ, SWÓJ, PIESEK. Czyli proces przebiega w drugą stronę. Odtwarzanie wyrazu podstawowego z danej formy odmiany nazywa się analizą fleksyjną.
I już ostatni akapit i przechodzimy do quizu.
W przypadku słowa pieska podanie wyrazu podstawowego jest prościutkie. Choć i tu kryją się niespodzianki. Słowo pieska może być formą wyrazu PIESEK — są to wtedy faktycznie dwie formy (i dopełniacz, i biernik), co widać w tabelce powyżej, tyle że równokształtne. Ale słowo pieska może też być żeńską formą przymiotnika PIESKI.
QUIZ
Poniżej znajdziesz dziesięć słów, do których należy podać ich wyrazy podstawowe. Twoim zadaniem jest zatem dokonanie analizy fleksyjnej (opisanej powyżej).
- żerze — ………………………………….,
- szysze — ………………………………….,
- cyście — ………………………………….,
- susi — ………………………………….,
- połciach — ………………………………….,
- dzidź — ………………………………….,
- rzężę — ………………………………….,
- truchłem — ………………………………….,
- mszałem — ………………………………….,
- niecce — ………………………………….,
ODPOWIEDZI
(na linkowanych stronach znajdziesz te formy w przykładach użycia)
- żerze — odpowiedź,
- szysze — odpowiedź,
- cyście — odpowiedź,
- susi — odpowiedź,
- połciach — odpowiedź,
- dzidź — odpowiedź,
- rzężę — odpowiedź,
- truchłem — odpowiedź,
- mszałem — odpowiedź,
- niecce — odpowiedź.
Pochwalcie się, ile odgadliście. A może macie swoje podobne przykłady?
PS Za pomoc w ułożeniu quizu dziękuję Kubie Szymczakowi.
PS 2 A podobny quiz (niejako ciąg dalszy): tutaj.
